Sin ciki da waje (chinaabc)Rediyon kasar SinSashen Hausa
China Radio International
Labarun gida
Labarun duniya
Labarun Siyasa
Labarun Tattalin Arziki
Labarun Al'adu
Labarun Wasanni
Sauran Labaru
Saurari labarai da dumi-duminsu da sauran shirye-shirye
more>>
[ Al'adu ]
 --Al'adun Sinawa
 --Kabilun kasar Sin
[ Bunkasuwa ]
 --Tattalin arziki
 --Bunkasuwar Sin
[ Yawon shakatawa ]
 --Yawo a kasar Sin
 --Wurare masu yawo
[ Ilmi, Lafiya ]
 --Fagen bincike
 --Kiwon lafiya
[ Wasanni ]
 --Labaran wasannin
 --Me ka sani
(GMT+08:00) 2009-03-23 16:15:34    
Tattalin arziki na jihar Tibet

cri
Masana'antu

A da babu masana'antun zamani a jihar Tibet sai ayyukan hannu na gargajiya kamar su yin darduma da kilisai da tabarma da zane mai launi domin mata da dogayen takalma da kwanon katanko.Bayan da aka yantar da Tibet ta hanyar lumana a shekara ta 1951.musamman bayan da aka kawo sauyi bisa tafarkin dimakuradiya a shekara ta 1959,harkokin masana'antu sun bunkasu da sauri,an kafa masana'antu na samar da wutar lantarki da narke karafa da haka kwal da kera injuna da hada magungunan kemical da kayan gine gine da kula da dazuzuka da yin ashana da kayan leda da saka da abinci da jima da yin takarda,yawancinsu kanana masana'antu ne da suka kafu a birnin Lasa da Lingzhi da Rikezhe.

Kasuwancin zamani da yawon shakatawa da gidan waya da hidimar abinci da al'adu da nishadi da sadarwa sun samu saurin bunkasuwa da ba a taba ganin irinsa ba a tarihin jihar Tibet.

A shekara ta 2003,jimlar kudin kayayyakin masana'antun da aka samar a jihar Tibet ta kai kudin Sin Renminbi Yuan miliyan dubu biyu da dari bakwai da saba'in,masana'antun sun dau kashi 15 cikin kashi dari na tattalin arzikin jihar Tibet.A nan gaba jihar Tibet za ta himmantu wajen bunkasa masana'antu,za ta daidaita tsare tsaren sana'o'inta kuma za ta dukufa ka in da na in wajen ayyukan ma'adinai da dazuzuka da kayan dabobbin gida,za ta kokkarta wajen sabunta fasahohin masana'antu ta yadda za a kara kudin samarwa na masana'antu a cikin kayayyakin samarwa na tattalin arzikin kasa.

Aikin Gona

A jihar Tibet kiwon dabobbi shi ne muhimmiyar sana'a,aikin gona kuma na da muhimmanci kuma yana da halayen musamman nasa a kan tuddai masu sanyi.Aikin gona ya sha bambam bisa wurare da tsayinsu.Ana noma shuke shuke a kwari mai ni'ima.Babu amfanin gona da yawa,sha'ir muhimmin kayan abinci,bayansa sai alkama da ganyaye masu ba da mai da wake da shinkafa da masara kadan.Daga cikinsu fadin filayen da aka shuka sha'ir ya fi girma ya shimfidu a yankunan masu tsayi tsakanin mita 2500-4500 daga leburin teku saboda sha'ir yana iya jurewa sanyi.

Kiwon dabobbi

Sana'ar kiwon dabobbi gishiki ne na tattalin arzikin noma na jihar Tibet,tana da dadadden tarihi da makoma mai haske.Fadin filayen ciyari a jihar ya kai kadada miliyan 82,daga cikinsu kadada miliyan 56 ana amfani da su,watau sun dau kashi daya cikin kashi biyar daga fadin filayen ciyayi na duk kasa baki daya.suna daya daga cikin manyan bangarori biyar na kiwo dabobbi a kasar Sin,sama da kashi casa'in cikin dari suna kan duwatsu da tuddai,ciyayin na da abin gina jikin dabobbi sosai.

Jimlar kudin da aka samu daga wajen kiwon dabobbi ta dau kashi sittin cikin kashi dari na yawan kudin da aka samu daga fanning aikin gona.Daga cikin dabobbin da ake kiwo a jihar da akwai shanu masu tsawon gashi da tumaki da akuya,shanu masu tsawon gashi sun fi yawa.Shanu masu tsawon gashi na iya jurewa sanyi da shakar iska maras oxgen da yawa,suna so su zauna a wurare masu damshi da sanyi,a kan ce shi ne "jirgi a kan tudu".Shanu masu tsawon gashi ya kan samar da madara da nama da yawa,ana iya amfani da shi wajen sufuri.Tumakin Tibet ma na iya jurewa sanyi da kishirwa a cikin zamansu kan tudu mai sanyi,kiwonsu nada fa'ida,shi ya sa tumakin da ake kiwo sun barbazu ko ina a jihar.

Dazuzuka

Fadin dazuzukan jihar Tibet ya kai wajen kadada sama da miliyan shida da dubu dari uku wanda ya dauki kashi biyar cikin kashi dari na fadin jihar nan,ya kuma kasa da matsakaicin matsayi na duk kasar Sin baki daya.Duk da haka yawan katakon da aka tanada a jihar ya kai cubic mita miliyan dubu daya da dari hudu,tana kan matsayi na biyu daga cikin jihohii da larduna na kasar Sin wajen tanadin katako,muhimmin sansani ne na samun katako a kasar Sin.Dazuzuka sun shimfidu a sashen tsakiya da na kasa na kogin Yaluzhanbu da kwarin yankin kudanci da gabashin jihar.Yawancin itatuwan dake cikin dazuzuwa su ne itatuwa masu jurewa sanyi,suna girma da saurin da ba a samunsa a sauran wuraren duniya ba.

Gwamnatin jihar Tibet ta dora muhimmanci kan muhalli,ta kebe yankuna 18 na kare muhalli a matsayin kasa da na jihohi,fadinsu ya dauki kashi 33.9 cikin kashi dari na fadin jihar,ta haka 'ya'yan halite dake kasance a kan tuddai da muhallin birane da garuruwa sun samu kariya yadda ya kamata.A halin yanzu muhallin jihar Tibet ya kasance kamar yadda ta ke a da,jiha ce mafi nagarta wajen kare muhalli a kasar Sin.

Ayyukan taimakon jihar Tibet

Tibet da ake kiranta "kololuwar duniya",tattalin arzikinta da zamantakewarta a baya suke cikin dogon lokaci bisa sanadin tarihi da halin da ta kasance.Ayyukan da gwamnatin tsakiya ta zuba jari da kuma larduna da birane tara na kasar Sin suka ba da taimakon yinsu sun kai 43,kudin da aka zuba ya kai kudin Sin Renminbi Yuan miliyan 480.A gun taro na uku da gwamnatin tsakiya ta kira kan ayyukan Tibet a shekara ta 1994,an tsai da kudurin yin ayyuka 62 domin ba da taimako ga jihar Tibet wadanda suka shafi aikin gona da kiwon dabobbi da dazuzzuka da makamashi da sufuri da gidan waya da sadarwa,kudin da aka zuba ya kai kudin Sin Renminbi Yuan miliya 4860.Yanzu an kammala ayyukan nan da fara amfani da su,har sun kawo babbar fa'ida ga tattalin arziki da kuma zamantakewar al'umma.

Ayyukan 62 na ba da taimako ga Tibet sun kara saurin bunkasa tattalin arzikin Tibet kuma sun canza dabi'un zama na mutanen tuddai na tsawon shekaru sama da dubu.Ga shi a yau a birnin Lasa,hedkwatar jihar Tibet mai ikon tafiyar da harkokin kanta,'yan birane za su iya kallon shirye-shirye da dama daga rediyo mai hoto ta taurarin dan Adam a sararin samaniya,A wuraren dake tsakanin koguna uku dake gabashin jihar Tibet,manoman wurin sun mai da su dausayi;a kudancin Tibet,manyan gine ginen koyarwa sun maye guraban tsofaffin kanana dakuna,yaran manoma sun shiga makaranta tare da fatan iyayensu,a dandalin dake gaban fadar Budala da aka gina da tubalin duwatsu,tutoci masu launi iri iri na karkadawa,mutane na kai da kawowa a duk shekara,ya zama wata tagar bayyana fuskatar tudu mai kankara ga sauran kasashen duniya.